znajduje się w głównej grani Tatr

Kasprowy Wierch to jeden z najważniejszych pod względem turystycznym i sportowym szczytów polskich Tatr. Na szczyt oraz w jego obrębie wyznaczono szlaki turystyczne – to najczęściej odwiedzany szczyt polskich Tatr. Znajduje się tu słynna kolejka gondolowa, a także spektakularne trasy narciarskie ze zjawiskowymi widokami i wyciągami narciarskimi.
Kasprowy Wierch – położenie i geomorfologia
Kasprowy Wierch jest szczytem w Tatrach Zachodnich, którego wysokość to 1987 m n.p.m. Kasprowy Wierch znajduje się w głównej grani Tatr i stanowi fragment granicy polsko-słowackiej. Góruje on ponad trzema dolinami walnymi (czyli takimi, które biegną od głównej grani do podnóża) – to Dolina Bystrej oraz Dolina Suchej Wody Gąsienicowej po polskiej stronie, a także Doliną Cichą po stronie słowackiej. Stanowi również zwornik dla 4 grani: grani południowo-wschodniej (będącej odcinkiem grani głównej), grani zachodniej (również będącej odcinkiem grani głównej), grani północnej i długiej północno-wschodniej grani Kasprowego Wierchu.
Strome stoki, które opadają niemal niczym ściany znajdują się jedynie od strony Doliny Kasprowej. Jest w nich kilka żlebów, a najbardziej charakterystyczny z nich to Żleb pod Palcem. Natomiast od pozostałych stron szczyt dostępny jest bez większych problemów.
Kasprowy Wierch – budowa geologiczna i przyroda
Kasprowy Wierch jest zbudowany ze skał krystalicznych – granodiorytów i pegmatytów, pomimo iż położony jest w młodszej części Tatr, którą budują skały osadowe. A to, dzięki temu, że należy on do formacji geologicznej, która nosi nazwę wyspy krystalicznej Goryczkowej.
Nieopodal szczytu znajdują się stanowiska kilku rzadkich roślin, które w Polsce znaleźć można tylko w i wyłącznie w Tatrach, do tego w niewielu miejscach. Są to: mietlica alpejska, wiechlina tatrzańska, przymiotno węgierskie i sit trójłuskowy. Kasprowy Wierch znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego.
Kasprowy Wierch – historia nazwy
Nazwa szczytu – Kasprowy Wierch – bierze się od Hali Kasprowej, która leży u jego podnóży szczytu, ta zaś wedle ludowych podań od imienia albo przezwiska górala Kaspra – jej właściciela Dawniej spotykano również nazwy: Kasprowa Czuba, Goryczkowiańska Czuba i Stawiańska Czuba. W języku słowackim szczyt nosi nazwę Kasprov vrch.
Kasprowy Wierch – historia turystyki
Kasprowy Wierch turystycznie zwiedzany był już od dawna. Około roku 1850 istniały już wydeptane ścieżki z Doliny Gąsienicowej czy z Goryczkowej Przełęczy nad Zakosy. Pierwszymi odnotowanymi zimowymi wejściami turystycznymi na szczyt są te Klemensa Bachledy i Karola Potkańskiego z około 1890 roku. Około roku 1910 Kasprowy Wierch stał się również popularny wśród narciarzy. Od roku 1938 funkcjonuje Wysokogórskie Obserwatorium Meteorologiczne „Kasprowy Wierch”. W 1997 roku Kasprowy Wierch odwiedził papież Jan Paweł II, a jego wizyta upamiętniona została tablicą na górnej stacji kolejki. Dawniej funkcjonowało tu przejście graniczne „Kasprowy Wierch”. To obecnie najczęściej odwiedzany szczyt Tatr – szacuje się, iż w sezonie do zdobywa go około 4 tys. osób dziennie.
Kasprowy Wierch – szlaki turystyczne
W rejonie Kasprowego Wierchu oraz Suchej Przełęczy poprowadzono kilka szlaków turystycznych:
1. zielony szlak turystyczny – przez Myślenickie Turnie i Bystrą Polankę do Kuźnic;
2. żółty szlak turystyczny – za schroniska „Murowaniec” znajdującego się w Dolinie Gąsienicowej przez Gienkowe Mury do Suchej Przełęczy;
3. czerwony szlak turystyczny – z Doliny Kościeliskiej przez Czerwone Wierchy, później główną granią Tatr przez Kasprowy Wierch, Liliowe oraz Świnicką Przełęcz na szczyt Świnicy, a potem dalej w kierunku Orlej Perci;
4. żółty szlak – z Doliny Cichej Liptowskiej, przebiegający po słowackiej – południowej stronie Tatr, na Suchą Przełęcz nieopodal wierzchołka Kasprowego Wierchu.
Kasprowy Wierch – koleje linowe
W okolice szczytu wyjeżdżają trzy koleje linowe:
- kabinowa (gondolowa) kolej linowa na Kasprowy Wierch z Kuźnic – zbudowana w latach 1935–1936 w ciągu 8 miesięcy, w 2008 roku oficjalnie otworzono nową kolejkę linową po gruntownej przebudowie oraz zwiększeniu przepustowości, to kolej czynna cały rok (z wyjątkiem krótkiego okresu konserwacji);
- kolej krzesełkowa „Hala Gąsienicowa” – prowadzi z Doliny Gąsienicowej, uruchomiono ją w 1962 roku, modernizacja miała miejsce w 2000 roku, to kolej krzesełkowa z 4-osobowymi krzesełkami, która jest przeznaczona głównie dla narciarzy i działa tylko w sezonie zimowym, obsługując Trasę Gąsienicową;
- kolej krzesełkowa „Hala Goryczkowa” – prowadzi z Doliny Goryczkowej, uruchomiona została w roku 1968, posiada krzesełka 2-osobowe, działa jedynie w sezonie zimowym i przeznaczona jest przede wszystkim dla narciarzy, obsługując Trasę Goryczkową.
Kasprowy Wierch – ośrodek narciarski
Kasprowy Wierch jest też znanym ośrodkiem narciarskim, biegną tu dwie narciarskie trasy zjazdowe:
Trasa Gąsienicowa – w kierunku północno-wschodnim, opada do zachodniej gałęzi Doliny Gąsienicowej, przedłużeniem jest Nartostrada Gąsienicowa, jej całkowita długość na odcinku Kasprowy Wierch – Kuźnice to około 10 km, trasa charakteryzuje się spektakularną scenerią wysokogórską;
Trasa Goryczkowa – w kierunku północno-zachodnim, schodzi do Doliny Goryczkowej pod Zakosy, przedłużeniem jest Nartostrada Goryczkowa, jej całkowita długość na odcinku Kasprowy Wierch – Kuźnice to około 8 km, ze względu na bardzo urozmaicony teren uchodzi ona za najpiękniejszą trasę narciarską w Polsce.
Przy dużej ilości śniegu możliwy jest zjazd na nartach terenem reglowym nie tylko do Kuźnic, lecz nawet do centrum Zakopanego. Obydwie te trasy pokonują taką samą różnicę wysokości – około 950 m. Należy jednak pamiętać, iż ze względu na dużą stromiznę oraz trudne warunki terenowe, trasy te nie są odpowiednie dla początkujących narciarzy – mogą w nich korzystać jedynie doświadczeni adepci tego sportu.

Marek Lonta