Stanisław Jaworski urodził się 5 września 1946 r. w Bielsku, zginął 11 grudnia 1983 r. na Manaslu w Nepalu. Był taternikiem, alpinistą oraz fotografem górskim. Ukończył Wyższą Szkołę Teatralną i Filmową w Łodzi, z zawodu był operatorem filmowym. Tworzył filmy fabularne, jednak pociągała go tematyka górska.

Stanisław Jaworski, fot. M. Bała

Stanisław Jaworski, fot. M. Bała

Wspinaniem zajął się w 1968 r. Poniżej niektóre z jego górskich dokonań.

W Tatrach w dniach 28-29 kwietnia 1969 r. brał udział w wejściu nową drogą na Zadnią Garajową Turnię na Słowacji, wzdłuż ostrza północno-wschodniego filara, z Doliny Hlińskiej (z Wojciechem Jedlińskim i Kazimierzem Jackiem Rusieckim).

W 1969 r. uczestniczy w zimowej wyprawie Koła Łódzkiego Klubu Wysokogórskiego w Atlas Wysoki. Za cel obrano zbadanie rejonu Tubkala, a także dokonanie pierwszych wejść zimowych. Poza Jaworskim, pojechało jeszcze 6 wspinaczy: kierownik Jerzy Michalski, lekarz Maciej Gryczyński, Jacek Jedliński, Wojciech Jedliński, Wiesław Niedzielski i Sta­nisław Zygmunt Zdrojewski. W trakcie tej wyprawy wszedł nowymi drogami: 2 marca na Aguelzim (3860 m) wschodnią ścianą (z Michalskim) oraz5 marca na BuUzzal (3740 m) środkiem zachodniej ściany (z Niedzielskim i Zdrojewskim). Ponadto wszedł zwyczajną drogę na Tubkal (4165 m). Wraz z prawie całym zespołem (z wyjątkie m Zdrojewskiego) dokonał 8 marca pierwszego trawersu zimowego grani turni Uenkrim od Aguezlimu do Tizi n'Uagan.

W latach 1972 i 1976 brał udział w wyprawach w Hindukusz Afgański. W 1972 r. pojechał na ekspedycję Akademickiego Klubu Alpinistycznego z Krakowa. W czasie tego wyjazdu, 27 lipca wraz z Marianem Bałą i Markiem Rusinowskim, wszedł na dziewiczy szczyt Ratkut Zoom (5647 m), zaś 2 września stanął na najwyższym szczycie Hindukuszu Środkowego – Kohe Bandaka (6843 m). Wejścia dokonał z Januszem Mączką i Rusinowskim. W roku 1976 pojechał na zorganizowaną przez Warszawski Klub Wysokogórski wyprawę pod kierownictwem Jana Jaworskiego. Alpiniści wspinali się w rejonie Kuhi Bandaka (Kohe Bandakaa) w Hindukuszu Centralnym.

W 1974 r. był uczestnikiem wyjazdu w Andy Patagońskie, gdzie m.in. dokonał pierwszego wejścia na Cerro Copernico oraz wejścia na Co Techado Negro i Punta Veluda, w Andach Boliwijskich wszedł m.in. na lllimani Sur i Nevado Sajama, zaś w Peruwiańskich m.in. na Co San Andres i Cerro Anticona.

W Himalajach brał udział w wyprawach na Dhaula­giri, zimą na Mount Everest oraz w sezonie 1983/84 na Manaslu. Organizatorem tego ostatniego wyjazdu był Zakopiański Klub Wysokogórski, a kierownikiem Lech Korniszewski. 11 grudnia doszło do wypadku podczas zejścia z Turni Messnera. Lawina kamienna przerwała linę poręczową, w wyniku czego Stanisław Jaworski spadł i zginał.

Był operatorem i współrealizatorem filmów górskich i krajoznawczych, a także reportaży telewizyjnych, m.in.: W górach Wysokiego Atlasu, Mieszkańcy Andów, Wzdłuż Andów (trzy części), Nadzieja Peru, Człowiek i wysokość, Dzień karawany. Północna ściana, Droga do Tybetu, Przełom Kali Gandaki, Góra gór, Gdyby to nie był Everest..., Góry polskie.

Anna Makowska

Źródła:
- Wielka Encyklopedia Gór i Alpinizmu tom VI, Wydawnictwo Stapis
- Taternik 1969/3
- www.spg.apsl.edu.pl/baza/wydawn/spg10/marek_2.pdf